Advertisements

[PDF] Vilom Shabd In Hindi List: विलोम की परीभाषा, विलोम शब्द सूची

Vilom Shabd: Hindi Grammar के इस भाग मे आप जानेंगे Vilom Shabd In Hindi List. आप मे से कई लोग हिंदी मे इस पाठ मे confuse रहते है। तो इस पोस्ट को पढ़ने के बाद आपको Vilom Shabd मे कोई समस्य नहीं होगी।

Advertisements

इसी के साथ विलोम किसे कहते है तथा विलोम शब्द की परीभाषा के बारे मे इसी पोस्ट मे मैने जानकारी डाली है, जिससे आपको यह जानकारी मिल सके की Vilom Shabd कौन-कौन से होते है। तो चलिए जानते है, विलोम किसे कहते है।

Vilom Shabd In Hindi List

Vilom Shabd In Hindi

विलोम की परीभाषा– विलोम का अर्थ होता है- उल्टा या विपरीत, अतः किसी शब्द का उल्टा अर्थ व्यक्त करने वाला शब्द विलोमार्थक शब्द कहलाता है। विलोम का अंग्रेजी पर्याय यानी विलोम को अंग्रेजी मे Antonyms कहते है।

विलोम शब्द को प्रतिलोमार्थक, विपर्यायवाची और विलोमार्थक भी कहते है।

Vilom Shabd Ki Rachna

विलोम शब्द की रचना निम्न प्रकार से होती है-

  • उपसर्ग जोड़कर: शब्द के आगे उपसर्ग लगाकर उसका विलोम शब्द बनाया जाता है. जैसे- घात – प्रतिघात, राग-विराग, जय-पराजय, स्वस्थ – अस्वस्थ, सामान – असमान, सापेक्ष-निरपेक्ष आदि।
  • उपसर्ग परिवर्तन द्वारा: किसी भी शब्द के आगे लगे उपसर्ग को लगाकर उस शब्द का अर्थ बदल कर विलोम शब्द बनाना। जैसे- इच्छा – अनिच्छा, उत्कर्ष – अपकर्ष, कि उत्तीर्ण – अनुतीर्ण, आदान – प्रदान आदि।
  • लिंग परिवर्तन द्वारा: किसी भी शब्द का मूल लिंग बदल कर भी उसका विलोम शब्द बनाया जाता है। जैसे- शेर का शेरनी, राजा-रानी, दिन का विलोम शब्द रात और बूढ़े – बुढ़िया आदि।
  • नञ् समास जोड़कर: शब्द के आगे ऐसे शब्द या अक्षर जोड़कर जिनका अर्थ ‘नहीं’ होता है, उससे विलोम शब्द बनाना। जैसे- आदि – अनादि, अंत – अनंत, सुविधाजनक – असुविधाजनक आदि।
  • भिन्न जाति या वर्ग के शब्द: शब्द जिनके निश्चित अर्थ एक दूसरे से परस्पर विरोधी भाव रखते हों। जैसे- आज़ाद – ग़ुलाम, विष – अमृत, हार – जीत, अच्छा – बुरा, पाप – पुण्य, उल्टा – सीधा, अंधकार – उजाला इत्यादिय़

Important Vilom Shabd In Hindi List

अ और आ से विलोम शब्द

  • अनाथ- सनाथ
  • अनाहूत- आहुत
  • अनित्य- नित्य
  • अर्वाचीन- प्राचीन
  • अल्प-अधिक
  • अल्पकालीन- दीर्घकालीन
  • अल्पज्ञ- बहुज्ञ
  • अल्पायु- दीर्घायु
  • अनातुर- आतुर
  • अभिज्ञ- अनभिज्ञ
  • अभ्यस्त- अनभ्यस्त
  • अमर- मर्त्य
  • अमावस्या- प्रूर्णिमा
  • अमृत- विष
  • अरूचि- सुरूचि
  • अंकुश- निरंकुश
  • अंगीकार- अस्वीकार
  • अंतर- बाह्य
  • अंशतः- पूर्णतः
  • अकलुष- कलुष
  • अपेक्षित- अनपेक्षित
  • अर्थ- अनर्थ
  • अर्पण- ग्रह्र्ण
  • अनिष्ट- इष्ट
  • आदर- अनादर
  • अवनत- उन्नत
  • अकाल- सुकाल
  • अक्रूर- क्रूर
  • अजल- निर्जल
  • अज्ञ- विज्ञ
  • अतल- वितल
  • अति- अल्प
  • आलस्य- स्फूर्ति
  • आवृत – अनावृत
  • अनुकूल- प्रतिकूल
  • अनुज- अग्रज
  • अगला- पिछला
  • अग्रज- अनुज
  • अग्राह्य- ग्राह्य
  • अग्रिम- अन्तिम
  • अचल- चल
  • अच्छा- बुरा
  • अनुरक्त- विरक्त
  • अनुरक्ति- विरक्ति
  • आरोही- अवरोही
  • आगमन- गमन
  • आवश्यक -अनावश्यक
  • आदत्त- प्रदत्त
  • आरूढ़- अनारूढ़
  • आदर्श- यथार्थ
  • आदान- प्रदान
  • आदि- अंत
  • अतिवृष्टि- अनावृष्टि
  • अतुकान्त -तुकान्त
  • आवाहन- विसर्जन
  • आवृत्त- अनावृत
  • आध्यात्मिक- आधिभौतिक
  • आम- ऱवास
  • आकुँचन- प्रसारण
  • आलस्य- स्फूर्ति
  • अथ -इति
  • अदेय- देय
  • अदोष- सदोष
  • अधम- उत्तम
  • अधर्म- सध्दर्म
  • अधिक- न्यून
  • अधुनातन- पुरातन
  • अनंत- अंत
  • अनभिज्ञ- भिग
  • अनागत- आगत
  • आद्र- शुष्क
  • आधुनिक- प्राचीन
  • आध्यात्मिक- भौतिक
  • आय- व्यय
  • आरम्भ- अंत
  • आरोह- अवरोह
  • आत्मा- परमात्मा
  • आयत- निर्यात
  • आकाश- पाताल
  • आसक्त- अनासक्त, निरासक्त
  • अभ्यंतर- बाहूय
  • अस्त- उदय
  • अस्ताचल- उदयाचल
  • अस्पृश्य- स्पृश्य
  • अवर- प्रवर
  • अवरोह- आरोह
  • अवलम्ब- निरालम्ब
  • असली- नकली
  • आधार- निराघार, अनाधार
  • आधुनिक- प्राचीन
  • अंसंतुष्ट- संतुष्ट
  • असंतोष- संतोष
  • अपकर्ष- प्रकर्ष, उत्कर्ष
  • अप्रसन्न- प्रसन्न
  • अपव्यय- मितव्यय
  • अनुर्वरा- उर्वरा
  • अपूर्ण- पूर्ण
  • अधर्म- धर्म
  • अर्वाचीन- प्राचीन
  • आलोक- अंधकार
  • आय- व्यय
  • आमिष- निरामिष
  • आकर्ष- विकर्ष
  • आकर्षण- विकर्षण
  • आगमन- गमन
  • आगामी- गत
  • आगामी- विगत
  • आग्रह- दुराग्रह
  • आचार- अनाचार
  • आच्छादित- अनाछ्दित
  • आतुर- शांत
  • आदत्त- प्रदत्त
  • आदर- अनादर
  • आकर्षण- विकर्षण
  • अंगीकार- इनकार
  • अमर- मर्त्य
  • आसक्त- अनाशक्त
  • आस्था- अनास्था
  • आहार- निराहार
  • आहार- अनाहार
  • आह्वान- विसर्जन
  • अघ- अनघ
  • अमावस्या- पूर्णिमा
  • अमृत- विष
  • अर्जन- वर्जन
  • अर्थ- अनर्थ
  • आशा- निराशा
  • अंदरूनी- बाहरी
  • अगम- सुगम
  • अक्षम -सक्षम
  • अनभिज्ञ- अभिज्ञ
  • अनाथ- सनाथ
  • अनुकूल- प्रतिकूल
  • आशीर्वाद- अभिशाप
  • अघम- उत्तम
  • अग्रज- अनुज
  • अपेक्षा- उपेक्षा
  • असभ्य- सभ्य
  • अपेक्षित- उपेक्षित
  • अमंगल- मगल
  • अरुचि- रुचि
  • अनुग्रह- निग्रह, विग्रह
  • अज्ञ- प्रज्ञ
  • अनुलोम- विलोम, प्रतिलोम
  • अग्नि- जल
  • अपमान- सम्मान
  • अप्रिय- प्रिय
  • अजेय- जय
  • अज्ञान -ज्ञान
  • अज्ञानी- ज्ञानी
  • अकर्मण्य- कर्मण्य
  • अनुरक्त- विरक्त
  • अनय- नय
  • अपकीत्ति- सुकीर्ति
  • असाधारण- साधारण
  • अल्पसंख्यक- बहुसंख्यक
  • अलभ्य- लभ्य
  • अर्थी- प्रत्यर्थी
  • अपराह्न- पूर्वाह्न
  • अधिकारी- अनधिकारी
  • अलौकिक- लौकिक
  • अचेत- सचेत
  • अत्र- तत्र
  • अकाम- सकाम
  • अर्पित- गृहीत
  • अकर्त्तव्य- कर्त्तव्य
  • अखाद्य -खाद्य
  • अचर -चर
  • अंत- आदि
  • अनित्य- नित्य
  • अपना- पराया
  • आवक- जावक
  • आगत- अनागत
  • आतप- छाया, अनातप
  • आवृत- अनावृत
  • अकेला- साथ
  • अपराधी- निर्दोष, निरपराध
  • अभिमान- निरभिमान
  • अप्रत्यक्ष- प्रत्यक्ष
  • आस्था- अनास्था
  • आज्ञा- अवज्ञा
  • अतिरिक्त- अनतिरिक्त
  • अल्पायु- दीर्घायु, चिरायु
  • अनिच्छा- इच्छा
  • अनुचित- उचित
  • अवनत- उन्नत
  • असमय- सुसमय
  • अनवसर- सुअवसर
  • अश्रु- हास
  • अनृत- ऋत, तथ्य
  • अपकार- उपकार
  • अभिमुख- विमुख
  • अबला- सबला
  • अशुभ- शुभ
  • अल्पज्ञ- बहुज्ञ
  • अनुलोम- विलोम
  • अनैतिहासिक- ऐतिहासिक
  • अन्तरंग- बहिरंग
  • अन्धकार– प्रकाश
  • अभीष्ट- अन्भिष्ट
  • अनुपस्थित- उपस्थित
  • अनेक- एक
  • अपचय- उपचय
  • अंडज़- पिंडज
  • अनुराग- विराग
  • अनुर्तीण- उर्तीण
  • अपेक्षा- नगद
  • आगामी- विगत
  • आस्तिक- नास्तिक
  • आजादी- गुलामी
  • आरोह- अवरोह
  • आर्य- अनार्य
  • अपकार- उपकार
  • अपचार- उपचार
  • अपेक्षा- उपेक्षा

इ, ई, उ, ऊ, ए, ऐ, ओ व औ से Vilom Shabd List

  • ईद- मुहर्रम
  • ईश्वर- जीव
  • इति- अथ
  • ईषत- अलम
  • इकट्ठा- अलग
  • इच्छित- अनिच्छित
  • इहलोक- परलोक
  • इच्छा- अनिच्छा
  • इष्ट- अनिष्ट
  • इसका- उसका
  • ईश- अनीश
  • उर्ध्वगामी- अधोगामी
  • ऊँच- नीच
  • उपकार- अपकार
  • उदार- अनुदार
  • उत्तम- अधम
  • उग्र- सौम्य
  • उपसर्ग- प्रत्यय
  • उधार- नकद
  • उन्नति- अवनति
  • उदघाटन- समापन
  • उर्ध्व- अधो
  • ऊपर- नीचे
  • उदय- अस्त
  • उदात्त- अनुदात्त
  • उपाय- निरुपाय
  • उपयोग- दुरूपयोग
  • उन्मीलन- निमीलन
  • उत्तरायण- दक्षिणायन
  • उर्ध्व- निम्न
  • उत्तीर्ण- अनुत्तीर्ण
  • उपचार- अपचार
  • उपमेय- अनुपमेय
  • उपमा- अनुपमा
  • उऋण- ऋण
  • उन्मुख- विमुख
  • उद्यम- निरुद्यम
  • उपस्थित- अनुपस्थित
  • उत्तीर्ण- अनुत्तीर्ण
  • उधार- नकद
  • उत्कर्ष- अपकर्ष
  • उत्साह- निरुसाह
  • उद्यमी- निरुद्यम
  • उपयुक्त- अनुपयुक्त
  • उच्च- निम्र
  • उधार- नकद
  • उपभुक्त- अनुपभुक्त
  • उर्वर- ऊसर
  • उत्तम- अधम
  • उपसर्ग- प्रत्यय
  • उत्थान- पतन
  • उत्कर्ष- अपकर्ष
  • उत्तर- दक्षिण
  • उद्यमी- आलसी
  • उद्धत- विनीत
  • उदयाचल- उस्ताचल
  • उत्तरायण- दक्षिणायन
  • उदार- कृपण
  • उत्कृष्ट- निकृष्ट
  • उपयोग- दुरूपयोग
  • ऐश्वर्य- अनैश्वर्य
  • एकाग्र- चंचल
  • ऐक्य- अनैक्य
  • एड़ी- चोटी
  • एक- अनेक
  • ऐसा- वैसा
  • एकल- बहुल
  • ऐहिक- पारलौकिक
  • ऐतिहासिक- अनैतिहासिक
  • एकता- अनेकता
  • एकत्र- विकर्ण
  • ओजस्वी- निस्तेज
  • औपचारिक- अनौपचारिक
  • औचित्य- अनौचित्य
  • औपन्यासिक- अनौपन्यासिक

क से Vilom Shabd List

  • कलंक- निष्कलंक
  • कदाचार- सदाचार
  • कर्कश- सुशील
  • कसूरवार- बेकसूर
  • कठिन- सरल
  • क्रूर- अक्रूर
  • कल- आज
  • क्रम- व्यक्तिक्रम
  • कनीय- वरीय
  • कार्य- अकार्य
  • कुकृति- सुकृत्य
  • कलुष- निष्कलुष
  • कुख्यात- विख्यात
  • कनिष्ठ- ज्येष्ठ
  • कपूत- सपूत
  • कृष्ण- शुक्ल
  • कुसुम- वज्र
  • कटु- मधुर
  • क्रिया- प्रतिक्रिया
  • कृतज्ञ- कृतघ्न
  • कड़वा- मीठा
  • क्रुद्ध- शान्त
  • क्रय- विक्रय
  • कर्म- निष्कर्म
  • कीर्ति- अपकीर्ति
  • कुरूप- सुरूप
  • करुण- निष्ठुर
  • कायर- निडर
  • क्रूर- अक्रूर
  • कृत्रिम- प्रकृत
  • कर्मण्य- अकर्मण्य
  • कोप- कृपा
  • कठोर- कोमल
  • कृष्ण- शुक्ल
  • कनिष्ठ- ज्येष्ठ
  • कपटी- निष्कपट
  • कुटिल- सरल
  • क्रोध- क्षमा
  • कृपण- दाता
  • कर्मठ- अकर्ममण्य

ख, ग व घ से Vilom Shabd In Hindi List

  • खेद- प्रसन्नता
  • खल- सज्जन
  • खाद्य- अखाद्य
  • खीझना- रीझना
  • खरा- खोटा
  • ख्यात- कुख्यात
  • खगोल- भूगोल
  • खुला- बन्द
  • खंडन- मंडन
  • खिलना- मुरझाना
  • खुशी- दुख
  • गुण- दोष
  • गरीब- अमीर
  • गुप्त- प्रकट
  • गुरु- शिष्य
  • ग्रस्त- मुक्त
  • गोचर- अगोचर
  • गमन- आगमन
  • गद्य- पद्य
  • गत- आगत
  • ग्राम्य- शिष्ट
  • गम्भीर- वाचाल
  • गृहीत- त्यक्त
  • ग्राह्य- त्याज्य
  • गगन- पृथ्वी
  • गरल- सुधा
  • गृहस्थ- संन्यासी
  • गणतन्त्र- राजतन्त्र
  • गृही- त्यागी
  • गेय- अगेय
  • गर्मी- सर्दी
  • गीला- सूखा
  • गहरा- छिछला
  • गुण- दोष
  • गमन- आगमन
  • घात- प्रतिघात
  • घरेलू- बाहरी
  • घटना- बढ़ना
  • घन- तरल
  • घर- बाहर
  • घृणा- प्रेम

च, छ, ज व झ से विलोम शब्द (Vilom Shabd In Hindi)

  • चिन्मय- जड़
  • चिरन्तन- नश्वर
  • चेतन- अचेतन
  • चढाव- उतार
  • चंचल- स्थिर
  • चतुर- मूढ़
  • चिर- अचिर
  • चल- अचल
  • चीर- साधु
  • चर- अचर
  • चाह- अनचाह
  • चोर- साधु
  • छाँह- धूप
  • छली- निश्छल
  • छूत- अछूत
  • ज्योति- तम
  • जल- स्थल
  • जीवित- मृत
  • जातीय- विजातीय
  • ज्वार- भाटा
  • जटिल- सरस
  • जय- पराजय
  • जन्म- मृत्यु
  • ज्येष्ठ- कनिष्ठ
  • जवानी- बुढ़ापा
  • जाग्रत- सुषुप्त
  • जाड़ा- गर्मी
  • जंगम- स्थावर
  • जीवन- मरण
  • जड़- चेतन
  • जंगम- स्थावर
  • जाति- कुजाति
  • जागरण- निद्रा
  • जल्द- देर
  • ज्योतिर्मय- तमोमय
  • जागृति- सुषुप्ति
  • जोड़- घटाव
  • जेय- अजेय
  • जीत- हार
  • झूठ- सच
  • झोपड़ी- महल

त, थ, द व ध के Vilom Shabd In Hindi

  • तुल- अतुल
  • तृप्त- अतृप्त
  • तरुण- वृद्ध
  • तृषा- तृप्ति
  • तिमिर- प्रकाश
  • तामसिक- सात्त्विक
  • तुकान्त- अतुकान्त
  • तरल- ठोस
  • ताना- भरनी
  • तारीफ- शिकायत
  • तृष्णा- वितृष्णा
  • तिक्त- मधुर
  • तीक्ष्ण- कुंठित
  • त्याज्य- ग्राह्य
  • तुच्छ- महान
  • ताप- शीत
  • तम- आलोक
  • तीव्र- मन्द
  • तुच्छ- महान्
  • थलचर- जलचर
  • थोड़ा- बहुत
  • थोक- फुटकर
  • दिन- रात
  • देव- दानव
  • दुराचारी- सदाचारी
  • दुष्ट- सज्जन
  • दास- स्वामी
  • दोषी- निर्दोषी
  • दानी- कंजूस
  • दुरुप्रयोग- सदुप्रयोग
  • देय- अदेय
  • दिवा- रात्रि
  • दृश्य- अदृश्य
  • दुःशील- सुशील
  • दोष- गुण
  • दुर्जन- सज्जन
  • दयालु- निर्दय
  • दुर्दान्त- शांत
  • दानव- देव
  • दुर्गन्ध- सुगन्ध
  • दिन- रात
  • दीर्घकाय- कृशकाय
  • दाता- सूम
  • दक्षिण- वाम
  • दृढ- विचलित
  • दुर्बल- सबल
  • दूषित- स्वच्छ
  • दुराशय- सदाशय
  • दिवा- रात्रि
  • देय- अदेय
  • दीर्घकाय- कृशकाय
  • दूषित- स्वच्छ
  • दुर्बल- सबल
  • दक्षिण- वाम
  • दाता- याचक
  • धरा- गगन
  • धृष्ट- विनीत
  • धीर -अधीर
  • धूप- छाँव
  • धनी- निर्धन
  • ध्वंस- निर्माण
  • धर्म- अधर्म

न से विलोम शब्द सूची

  • निडर- कायर
  • नरक- स्वर्ग
  • निर्धन- धनी
  • नकल- असल
  • नास्तिक- आस्तिक
  • नकरात्मक- सकरात्मक
  • नेकी- बदी
  • निडर- कायर
  • नरक- स्वर्ग
  • निर्धन- धनी
  • नकल- असल
  • नास्तिक- आस्तिक
  • नकरात्मक- सकरात्मक
  • नेकी- बदी
  • निरामिष- सामिष
  • निर्लज्ज- सलज्ज
  • निर्दोष- सदोष
  • नगर- ग्राम
  • निर्दय- सदय
  • नूतन- पुरातन
  • नकली- असली
  • न्याय- अन्याय
  • नाम- अनाम
  • निरर्थक- सार्थक
  • नेक- बद
  • नैतिक- अनैतिक
  • निराशा- आशा
  • नया- पुराना
  • निर्माण- विनाश
  • निकट- दूर
  • निरक्षर- साक्षर
  • न्यून- अधिक
  • निन्दा- स्तुति
  • नागरिक- ग्रामीण
  • निर्मल- मलिन
  • नित्य- अनित्य
  • नश्वर- शाश्वत
  • निर्दोष- सदोष
  • निन्दा- स्तुति
  • निरक्षर- साक्षर
  • निष्काम- सकाम
  • निन्द्य- वन्द्य
  • नख- शिख
  • निषिद्ध- विहित
  • निद्रा- जागरण
  • निराकार- साकार
  • निश्छल- छली
  • नमक हराम- नमक हलाल
  • निषेध- विधि
  • निश्चेष्ट- सचेष्ट
  • नर- नारी
  • नैसर्गिक- कृत्रिम
  • नगद- उधार
  • नीरस- सरस
  • निर्गुण- सगुन
  • निर्जीव- सजीव

प, फ, ब व भ के Vilom Shabd List

  • पण्डित -मुर्ख
  • पक्ष- विपक्ष
  • प्रमुख- सामान्य
  • प्रारम्भिक- अन्तिम
  • प्रशंसा- निन्दा
  • परार्थ- स्वार्थ
  • पुरस्कार- दण्ड
  • पूर्ववर्ती- परवर्ती
  • परमार्थ -स्वार्थ
  • पुरुष- कोमल
  • प्रधान- गौण
  • प्रवृत्ति- निवृत्ति
  • प्राचीन- नवीन
  • प्राकृतिक- कृत्रिम
  • पुष्ट- अपुष्ट
  • परिश्रम- विश्राम
  • पता- खोज
  • पवित्र- अपवित्र
  • प्रख्यात- अख्यात
  • प्रतिकूल- अनुकूल
  • प्रलय- सृष्टि
  • प्रकट- गुप्त
  • पालक- संहारक
  • पूर्व- उत्तर
  • पूर्णता- अपूर्णता
  • पवित्र- अपवित्र
  • प्रेम- घृणा
  • प्रश्न- उत्तर
  • पूर्ण- अपूर्ण
  • परतंत्र- स्वतंत्र
  • प्रत्यक्ष- परोक्ष
  • पूर्व- अपूर्व
  • प्रात- साय
  • प्रकाश- अंधकार
  • परमार्थ- स्वार्थ
  • पात्र- कुपात्र
  • पतन- उत्थान
  • पराया- अपना
  • प्रज्ञ- मूढ़
  • प्रशंसा- निंदा
  • पानी- आग
  • पुरातन- नवीन
  • पूर्ववत- नूतनवत
  • परार्थ- स्वार्थ
  • प्रजा- राजा
  • पूर्णिमा- अमावस्या
  • पूर्ण- अपूर्ण
  • परकीय- स्वकीय
  • पतनोन्मुख- विकासोन्मुख
  • प्रमुख- गौण
  • प्रयोग- अप्रयोग
  • पठित- अपठित
  • पाश्चात्य- पौर्वात्य
  • प्रसाद- विषाद
  • पुण्य- पाप
  • पतिव्रता- कुलटा
  • पाप- पुण्य
  • प्रलय- सृष्टि
  • प्राची- प्रतीची
  • पुरुष- स्त्री
  • पराजय- जय
  • फूट- मेल
  • फायदा- नुकसान
  • फल- निष्फल
  • फूलना- मुरझाना
  • बढ़िया- घटिया
  • बैर- प्रीति
  • बद- नेक
  • बद्ध- मुक्त
  • बाढ़ग्रस्त- सूखाग्रस्त
  • बुरा- अच्छा
  • बाढ़- सूखा
  • बुराई- भलाई
  • बन्धन- मुक्ति
  • बर्बर- सभ्य
  • बाह्य- अभ्यन्तर
  • बहिरंग- अन्तरंग
  • बलवान्- बलहीन
  • भेद- अभेद
  • भोग्य- अभोग्य
  • भला- बुरा
  • भाव- अभाव
  • भय- निर्भय
  • भूगोल- खगोल
  • भूलोक- द्युलोक
  • भिखारी- दाता
  • भारी- हल्का
  • भूत- भविष्य
  • भोगी- योगी
  • भौतिक- आध्यात्मिक
  • भद्र- अभद्र

म से Vilom Shabd List

  • मंगल- अमंगल
  • मितव्यय-अपव्यय
  • मूक- वाचाल
  • मसृण- अमानवीय
  • मीठा- कड़ुवा
  • मृदुल- रुक्ष
  • मालिक- नौकर
  • मलिन- निर्मल
  • मानवता- दानवता
  • मृदुल- कठोर
  • मानव- दानव
  • मुख- पृष्ठ
  • मिलन- विरह
  • मृत- जीवित
  • मुनाफा- नुकसान
  • महात्मा- दुरात्मा
  • मान- अपमान
  • मित्र- शत्रु
  • मधुर- कटु
  • मिथ्या- सत्य
  • मौखिक- लिखित
  • मोक्ष- बंधन
  • मनुज- दनुज
  • मर्त्य- अमर
  • माता- पिता
  • मानक- अमानक
  • मूक- वाचाल
  • मरण- जीवन
  • मेहनती- आलसी

य, र, ल और व से विलोम शब्द (Vilom Shabd In Hindi)

  • यश- अपयश
  • योग- वियोग
  • योगी- भोगी
  • यथार्थ- कल्पित
  • राजतन्त्र- जनतन्त्र
  • राग- द्वेष
  • रूपवान्- कुरूप
  • रिक्त- पूर्ण
  • रात्रि- दिवस
  • रात- दिन
  • राम- रावण
  • रंगीन- बेरंग
  • रुग्ण- स्वस्थ
  • रचना- ध्वंस
  • रत- विरत
  • रागी- विरागी
  • रक्षक- भक्षक
  • राजा- रंक
  • लघु- गुरु
  • लौकिक- अलौकिक
  • लाभ- हानि
  • लिखित- अलिखित
  • लेन- देन
  • लौह- स्वर्ण
  • लिप्त- अलिप्त
  • लुप्त- व्यक्त
  • लायक- नालायक
  • विनीत- उद्धत
  • विपद- सम्पद
  • विशिष्ठ- साधारण
  • व्यय- आय
  • विस्तृत- संक्षिप्त
  • विख्यात- कुख्यात
  • विषाद- आहद
  • विधवा- सधवा
  • व्यास- समास
  • विश्लेषण- संश्लेषण
  • विसर्जन- अहान
  • वैतनिक- अवैतनिक
  • विजय- पराजय
  • वन- मरु
  • विश्वास- अविश्वास
  • व्यर्थ- अव्यर्थ
  • विशालकाय- क्षीणकाय
  • वीर- कायर
  • वृहत- लघु
  • विधवा- सधवा
  • विजय- पराजय
  • वसंत- पतझर
  • विरोध- समर्थन
  • विशुद्ध- दूषित
  • विषम- सम
  • विद्वान- मूर्ख
  • व्यस्त- अव्यस्त
  • व्यवहारिक- अव्यावहारिक
  • विपत्ति- सम्पत्ति
  • वृष्टि- अनावृष्टि
  • वक्र- सरल
  • विशिष्ट- सामान्य
  • विवाद- निर्विवाद
  • विशिष्ट- साधारण
  • विस्तृत- संक्षिप्त
  • विशेष- सामान्य
  • बहिष्कार- स्वीकार
  • वृद्धि- ह्रास
  • विमुख- सम्मुख
  • वैतनिक- अवैतनिक
  • वियोग- मिलन
  • विधि- निषेध
  • वरदान- अभिशाप
  • विपन्न- सम्पन्न
  • विस्तार- संक्षेप
  • वृद्ध- तरुण
  • वादी- प्रतिवादी
  • विकास- ह्रास
  • विरह- मिलन
  • विष- अमृत
  • वन्य- पालित
  • विकर्ष- आकर्ष
  • वियोग- संयोग
  • विशेष- सामान्य
  • वक्र- ऋजु
  • विनाश- निर्माण
  • विशालकाय- लघुकाय
  • विसर्जन- सर्जन
  • विरत- निरत
  • विकीर्ण- संकीर्ण
  • वैमनस्य- सौमनस्य
  • व्यस्त- अकर्मण्य
  • विक्रय- क्रय

स से विलोम शब्द

  • स्वामी- सेवक
  • सृष्टि- प्रलय
  • सन्धि- विग्रह
  • स्वदेश- विदेश
  • शिक्षित- अशिक्षित
  • संजीव- निर्जीव
  • सदाचार- दुराचार
  • सम- विषम
  • सफल- विफल
  • सजल- निर्जल
  • स्थिर- चंचल
  • सबाध- निर्बाध
  • सत्कार- तिरस्कार
  • सभय- निर्भय
  • सामान्य- विशिष्ट
  • सौभाग्य- दुर्भाग्य
  • साक्षर- निरक्षर
  • साधु- असाधु
  • सुजन- दुर्जन
  • सुपुत्र- कुपुत्र
  • सुमति- कुमति
  • सरस- नीरस
  • सच- झूठ
  • साकार- निराकार
  • सजीव- निर्जीव
  • सुर- असुर
  • संक्षेप- विस्तार
  • सरस- नीरस
  • सौभाग्य- दुर्भाग्य
  • सुगंध- दुर्गन्ध
  • सगुण- निर्गुण
  • सक्रिय- निष्क्रय
  • सफल- असफल
  • सज्जन- दुर्जन
  • संतोष- असंतोष
  • सावधान- असावधान
  • सबल- निर्बल
  • संधि- विच्छेद
  • स्वस्थ- अस्वस्थ
  • संगत- असंगत
  • स्वदेशी- परदेशी
  • सुभग- दुभग
  • समाज- व्यक्ति
  • संग- निःसंग
  • स्वकीया- परकीया
  • सामान्य- विशिष्ट
  • सुकाल- अकाल
  • सविकार- निर्विकार
  • सुबह- शाम
  • स्वप्न- जागरण
  • स्मरण- विस्मरण
  • स्वार्थ- निस्वार्थ
  • सापेक्ष- निरपेक्ष
  • सक्षम- अक्षम
  • सादर- निरादर
  • सुख- दुःख
  • सरल- कठिन
  • सुन्दर- असुंदर
  • समास- व्यास
  • स्वल्पायु- चिरायु
  • सुसंसगति- कुसंगति
  • सुपरिणाम- दुष्परिणाम
  • सखा- शत्रु
  • सौम्य- असौम्य
  • सुगम- दुर्गम
  • सुशील- दुःशील
  • स्थूल- सूक्ष्म
  • स्वजाति- विजाति
  • सम्मुख- विमुख
  • सार्थक- निरर्थक
  • सकर्म- निष्कर्म
  • सुकर्म- कुकर्म
  • सगुण- निर्गुण
  • सबल- दुर्बल
  • सनाथ- अनाथ
  • सहयोगी- प्रतियोगी
  • स्वतन्त्रा- परतन्त्रा
  • संयोग- वियोग
  • सम्मान- अपमान
  • सकाम- निष्काम
  • साकार- निराकार
  • सुलभ- दुर्लभ
  • सुपथ- कुपथ
  • स्तुति- निन्द
  • स्मरण- विस्मरण
  • सशंक- निश्शंक
  • सन्तोष- असन्तोष
  • सुधा- गर्ल
  • संकल्प- विकल्प
  • संन्यासी- गृहस्थ
  • स्वधर्म- विधर्म
  • समष्टि- व्यष्टि
  • सलज्ज- निर्लज्ज
  • सदय- निर्दय
  • सुलभ- दुर्लभ
  • संकोच- असंकोच
  • सभ्य- असभ्य
  • सुदूर- अदूर
  • संघटन- विघटन
  • समूल- निर्मल
  • सत्कर्म- दुष्कर्म
  • सुमति- कुमति
  • संकीर्णि- विस्तीर्ण
  • सदाशय- दुराशय

श से Hindi Vilom Shabd

  • श्यामा- गौरी
  • शोषक- पोषक
  • श्लील- अश्लील
  • शान्ति- क्रान्ति
  • शत्रु- मित्र
  • शूर- कायर
  • शयन- जागरण
  • शीत- उष्ण
  • शुभ- अशुभ
  • शुष्क- आर्द्र
  • शकुन- अपशकुन
  • शुक्ल- कृष्ण
  • शुक्ल- कृष्ण
  • शिव- अशिव
  • श्वेत- श्याम
  • शरण- अशरण
  • शासक- शासित
  • श्र्वेत- श्याम
  • शासक- शासित
  • शयन- जागरण
  • श्रीगणेश- इतिश्री
  • श्रद्धा- घृणा
  • श्रव्य- दृश्य
  • स्वर्ग- नरक
  • स्वीकृत- अस्वीकृत
  • स्वदेश- विदेश
  • स्वाधीन- पराधीन
  • स्तुति- निंदा
  • षंड- मर्द
  • षंडत्व- पुंसत्व
  • ह्स्व- दीर्घ
  • हित- अहित
  • हर्ष- शोक
  • हिंसा- अहिंसा
  • हँसना- रोना
  • हास- रुदन
  • क्षर- अक्षर
  • क्षम्य- अक्षम्य
  • क्षुद्र- विशाल
  • क्षणिक- शाश्वत
  • क्षमा- क्रोध
  • क्षुद्र- महत
  • क्षमा- दण्ड
  • ज्ञान- अज्ञान
  • हार- जीत

Vilom Shabd In Hindi PDF Download

इसमे आपको विलोम शब्द 200 pdf download करना है तो इसकी लिंक नीचे मे दिया गया है, आप इन सभी Vilom Shabd List को एक बार पूरा पढ़े और याद करें।

इसे भी देखें-

Vilom Shabd Questions

ग्राह्म का Antonyms Words क्या होता है ?

ग्राह्म का विलोम शब्द त्याज्य होता है।

प्राचीन का Opposite Words क्या होता है ?

प्राचीन का विलोम शब्द अर्वाचीन है।

Amrit ka vilom shabd?

अमृत का विलोम विष शब्द होता है, हिंदी मे। जिसका मतलब जहर भी होता है।

Prachin ka vilom shabd?

प्राचीन का विलोम आधुनिक होता है, यानी एकदम नया है।

Sundar ka vilom shabd?

सुन्दर का विलोम हिंदी मे कुरूप होता है।

Upkar ka vilom shabd?

उपकार का विलोम शब्द अपकार होता है।

Unnati ka vilom shabd?

उन्नती शब्द का विलोम अवनती होती है। यानी खत्म होना।

Aadhar ka vilom shabd?

आधार का विलोम शब्द निराधार है।

Vilom Shabd Image

Vilom Shabd In Hindi
Vilom Shabd In Hindi
Vilom Shabd Hindi
Vilom Shabd list
100 vilom shabd
100 vilom shabd

तो आपको vilom shabd In Hindi list की पोस्ट की जानकारी कैसी लगी तथा मैने इस पोस्ट मे लगभग हर vilom shabd के बारे मे भी जानकारी दी गई है, जिससे आपको परीक्षा मे काफी आसानी होगी। बाकी, नीचे कमेंट करके जरूर पूछें। धन्यवाद…

Similar Posts

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *